هستهٔ
مرکزی شهر تبریز در داخل یک چهارضلعی قرار گرفته و بازار تبریز در مرکز
این چهارضلعی واقع شده‌است. این بازار از سمت شرق به عالی‌قاپو (مجموعهٔ
کاخ‌های ولی‌عهدنشین) و از سمت غرب به مسجد جامع محدود شده و از سمت شمال،
بخش‌هایی از شمال رودخانهٔ مهران‌رود را شامل می‌شود و این دو بخش به
وسیلهٔ پل‌های چوبی که در امتداد راسته‌بازار قرار دارند، به هم متصل
می‌شوند. رودخانه مهران‌رود دو قسمت بازار قدیمی تبریز را از هم جدا
می‌کند. بخش شمالی بازار به دلیل جدا ماندن از کل مجموعه و انتقال تجارت و
داد و ستد به خیابان‌ها، به تدریج اهمیت خود را از دست داده است. قسمت اعظم
مساحت بازار در جنوب مهران‌رود (میدان چایی) در حد فاصلی خیابان‌های
دارایی، شهدا، فردوسی، شهید مطهری (راسته کوچه)، چای‌کنار و جمهوری اسلامی
قرار گرفته است. احداث خیابان‌های دارایی، خاقانی، ارتش شمالی، فردوسی،
شهدا و جمهوری اسلامی، قسمتی از بازار را دچار تخریب نموده و بخشی از بازار
را از کل مجموعهٔ جنوبی جدا کرده است. عرض گذرهای بازار بین چهار تا پنج
متر و بلندی سقف آن پنج تا شش متر است که در مقایسه با سقف بازارهای نقاط
گرمسیری ایران کوتاه‌تر است.
نخستین نقشه از بازار تبریز در سال ۱۳۲۷ هجری، در بخشی از نقشهٔ
دارالسلطنهٔ تبریز و به دست اسدالله خان مراغه‌ای ترسیم شده‌است. نقشهٔ این
بازار در بخش شمال شرقی نقشهٔ مذکور رسم شده و اکثر جای‌های مهم آن نظیر
تیمچه‌ها و کاروانسراها در این نقشه نام‌گذاری شده‌اند.و...
فهرست مطالب:
شناخت و بررسی اثر
استان آذربایجان شرقی
موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی کشور
جغرافیای طبیعی و اقلیم استان
بازار
ویژگیهای فیزیکی بازار
بررسی وضعیت بازار
بازار تبریز
تاریخچه و مشخصات بنا
سرا
شناخت ساختار کالبدی سرا
شکل هندسی سراهای بازار تبریز
شناخت سرای شازده کوچک
انتظام فضایی قبل و بعد از الحاق پله ها
شناخت کاربریهای اطراف بنا
دسترسی های بازار
دسترسی از راسته‌های اطراف به سرا
بناهای مهم اطراف سرا
نقشه های معماری مربوط به اثر (پلان، مقطع، نماها و ...)
شناخت ساختار کالبدی سرای شازده کوچک
شناخت روابط معماری اثر
کاربری
تصاویری از زوایای مختلف بنا
شناخت هندسه و تناسبات معماری و اجزای آن
شکل گیری نامنظم فضاها پیرامون حیاط کاملا هندسی سرا
شناخت تکنیک های ساخت
جزئیات اجرایی سقف قسمت ورودی
جزییات اجرایی سایبان چوبی طبقه دوم
شناخت مصالح بکار رفته در اثر
باغچه و حوض وسط حیاط
آسیب شناسی
آسیب‌نگاری سرای شاهزاده کوچک
آسیب شناسی سرای شاهزاده کوچک
عوامل طبیعی
عوامل گیاهی
عوامل شیمیایی
عوامل بیولوژیکی
عوامل اجتماعی
عوامل ساختاری
