بررسی
و ثبت عملکرد یک پروژه مهندسی از دیدگاه های گوناگون فرایندی سودمند و
گاهگاهی ضروری است و در حوزه مهندسی عمران، سدها از اولویت و اهمیت ویژه ای
در خصوص بررسی رفتاری و مراقبت های فنی دائم برخوردارند، زیرا شکست یک سد
نه تنها سرمایه صرف شده برای ساخت آن را نابود می کند بلکه حجم هنگفتی از
آب نیز به صورت اتلاف رها می گردد که خسارت های مالی و تلفات جانی آن نیز
قابل پیش بینی و پیش گیری نیست.
بخشی از مطلب
پاورپوینت مدیریت نگهداری سدها
مقدمه:
در میان سازه‌های ساخته دست بشر، سدها دارای مشکلات خاصی هستند. از یک طرف
بعلت ذخیره حجم عظیم آب، خطر شکستن سدها فاجعه‌انگیز می‌باشد. بطوریکه
خرابی‌های حاصل در بسیاری موارد با پدیده‌های سهمگینی همچون طوفانها، زمین
لرزه‌های شدید، آتشفشانها و غیره، قابل مقایسه است.در بعضی حوادث سد
شکستگی، تلفات جانی به تنهایی بالغ بر چند هزار نفر بوده است
از طرفی دیگر زیانهای اقتصادی در صورت بروز این چنین وقایعی، گاه
جبران‌ناپذیرمی باشدزیرا نه تنها خود سازه و ابنیه جنبی آن، بلکه منطقه
وسیعی در پایین دست نیز منهدم می‌گردد. علاوه بر آن تولید انرژی و امکانات
آبرسانی پروژه‌های ذخیره‌ای در حدی است که ممکن است مناطق وسیعی از یک کشور
و یا حتی کشورهای همسایه را تحت تاثیر قرار دهد. حصول اطمینان از عملکرد
صحیح و ایمنی طرح های سدسازی از طریق بهره برداری و نگهداری پایدار و بهینه
و کنترل ایمنی مناسب سدهامسئولیت سنگینی را بر دوش طراحان، مطالعه
کنندگان، سازندگان و بهره برداران قرار می دهد که لازمه آن آموزش نیروهای
بهره بردار به منظور کسب تخصص و مهارت های مختلف در زمینه بهره برداری،
نگهداری و کنترل ایمنی سدها است تا از این طریق نقش بسیار مهم وحساس حفاظت و
بهره برداری اصولی از سرمایه گذاری های کلان سدسازی را برعهده گیرند.
با توجه به توضیحات فوق، نگهداری و بهره برداری از این سازه‌ها دارای اهمیت
فوق‌العاده می‌باشد. نگهداری وتعمیرات ،بخشی از مهندسی است که ارزش آن را
به نمایش می گذارد.
تاریخچه سدها:
سدها از نظر اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دارای اهمیت بسیار زیادی می باشند.
نقش سدها در توسعه کشاورزی، عمران مناطق روستایی و شهری، تامین آب شهری،
کنترل و تنظیم شدت جریان آب در رودخانه ها و... قابل توجه است.
به علت بالا بودن هزینه ساختمان سدها و نیز شدت وخامت عواقب ناشی از
ناپایداری سدها، مسئله حفاظت و نگهداری و ارزیابی مستمر پایداری سدها از
اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. با توجه به این واقعیت که افزایش ضریب
ایمنی در پروژه افزایش صعودی هزینه ها را در بر دارد،
تضمین وضعیت پایداری سد در مراحل طراحی، اجرا و بهره برداری ضروری می باشد.
به دلیل ماهیت خاص پروژه های سد سازی و عدم اطمینان کامل از درستی مشخصات و
پارامترها ژئومکانیکی ارزیابی شده برای توده سنگ، تعیین دقیق ضریب ایمنی
واقعی در این نوع پروژه ها امکان پذیر نمی باشد.
پیامدهای خرابی سد بتنی دو قوسی مالپاست فرانسه(1359) سد بتنی دو قوسی
وایونت ایتالیا(1963) و سد خاکی تیتان آمریکا(1976) نمونه های بارزی از شدت
وخامت عواقب ناشی از شکست سدها می باشد. لازم به توضیح است که سدهای
مالپاست و تیتان فاقد سیستم ابزاردقیق و رفتارسنجی بوده اند
