روانشناسی
محیطی محملی نو برای جستجوی عوامل تاثیرگذار بر طراحی محیط است. در این
علم سه عامل اساسی انسان، محیط و رابطه بین انسان و محیط را مورد بررسی
قرار می گیرد تا چگونگی کنش و واکنش و تاثیرگذاری هریک را بر دیگری مشخص
شود. براین اساس می توان روانشناسی محیط را با طراحی محیط و معماری در
پیوند دید. این فرایند به صورت چرخه ای است که از ادراک شروع شده به شکل
گیری رفتار و همچنین تغییر در محیط می انجامد. این تغییرات دوباره در این
چرخه ادراک شده و این فرایند تکرار می شود. انسان به منظور ارضاء نیازهای
خویش از محیط اطلاعاتی کسب می کند که در نتیجه سبب ادراک محیط خواهد شد.
همچنین فضاهای عمومی بستر کالبدی تعاملات اجتماعی مردم است و دارای رسالتی
برای افزایش سرمایه اجتماعی در جوامع، در بستر تعاملات و مراودات اجتماعی
می دانند که می توانند بستری برای توسعه و شکل گیری هویت فردی و اجتماعی
باشد. تعاملات اجتماعی در معنای کلی، مترادف با بالا بردن کیفیت زندگی
انسان حاضر و نسل آینده با درنظر گرفتن استعدادها و ظرفیت های او و برآوردن
نیازهای همه اقشار است و شاخص هایی هم چون افزایش سطح آموزش، عدالت
اجتماعی و مشارکت مردمی و غیره دارد.
بخشی از مطلب
مقدمه
•با توجه به اینکه فضاهای عمومی در اصل متعلق به کلیه شهروندان و اقشار
جامعه می باشد، باید به گونه ای طراحی شود که پاسخگوی بیشتر نیازهای مردم
باشد.
•بدین دلیل مطالعه برروی روابط اجتماعی در فضاهای شهری و بررسی و شناسایی
عوامل تقویت کننده روابط اجتماعی از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.
•برای شناخت بهتر محیط و تأثیر آن بر رفتار انسان نیز می بایست از طریق
مباحث مطرح شده در روانشناسی محیط که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته
است، به مؤلفه های مؤثر و با اهمیت در این رویکرد دست یافت تا بدین وسیله
ایده ها و عناصر مهم در طراحی مشخص گردند که منجر به خلق فضاهایی کارآمد و
پاسخده گردند.
تاریخچه
•جیفورد، اگون برونسویک و سپس کورت لوینرا پایه گذاران این رشته می داند.
در کتاب جیفورد به اینکه برونسویک در سال 1943 برای نخستین بار اصطلاح
روانشناسی محیط را به کار برده است اشاره می شود.
•برونسویک همچنین بر لزوم تهیه طرحهای معرف به معنی طرحهای پژوهشی در
برگیرنده متغییرهای محیطی بیشتر از آنچه در روانشناسی متداول است، تکیه
کرده است. نظر وی بر این بود که محرکهای مورد بررسی باید معرف محرکهای
واقعی جهان باشد.
لوین، دانشمند آلمانی، نظریه میدان را مطرح کرده است. لوین در آغاز عقیده
نداشت که پوسته خارجی فضای زیست می تواند موضوع بررسی رشته روانشناسی قرار
گیرد، ولی با گذشت زمان تغییر عقیده داد و به این نتیجه رسید که این بخش
خارجی می تواند تحت عنوان روانشناسی اکولوژیک مطرح شود. لوین و بسیاری از
شاگردان وی مانند روژه بارکر و هربرت رابت به پیشرفت رشته روانشناسی محیط
کمکهای شایانی کرده اند. در مأخذ آلمانی زبان، هلپاخ نخستین پایه گذار
روانشناسی محیط نامیده می شود
•این دانش اولین بار توسط هلپاخ و با طرح این موضوع که تاثیر محیط خارجی و
تاثیر رنگ و فرم تا چه میزان انسان را تحت تاثیر قرار می دهد به بیان نظرات
خود پرداخته است.
•در سالهای بعد از جنگ جهانی دوم، و به دلیل نیاز مبرم به توسعه روانشناسی
اجتماعی و بویژه قرارگیری جوامع در شرایط تغییر سبب گردید تا روانشناسان در
پی بکارگیری تئوریهای روانشناختی در زمینه های مورد نظر باشند.
•از منظری دیگر علل و روند ایجاد و توسعه روانشناسی محیطی در دهه شصت
میلادی در آمریکا مدنظر قرار گرفت. و طراحان و پژوهشگران زیست محیطی در جهت
همکاری با یکدیگر برای ایجاد سکونتگاههای مناسب زندگی برای مردم این موضوع
را مطرح نمودند.
•عدم توجه به نیازهای فیزیولوژیک، ایمنی و روانی مردم در طراحی و ساخت
فضاهای مسکونی منجر به تخریب بیش از چهل و سه مجموعه ساختمانی گردید. این
واقعه به اندازه ای مهم بود که چارلز جنکز در کتاب زبان معماری فرا مدرن
این واقعه را نمادی بر افول معماری مدرن دانست.
مقدمه
تاریخچه
روانشناسی محیط
روانشناسی رفتارگرایی
روانشناسی میدان
روانشناسی اکولوژیک
رویکرد روانشناسانه به مفهوم احساس جمعی
جمع بندی
